Met noodmaatregelen voor de korte termijn en een gedegen aanpak voor de lange termijn worden de wachttijden in de jeugdhulp aangepakt.

Een ‘winstwaarschuwing’ is daarbij op zijn plaats. De regio’s Zuid-Kennemerland en IJmond (ZKIJ) leggen momenteel de laatste hand aan een flinke reeks noodmaatregelen om urgente problemen in de jeugdhulp aan te pakken, maar de echte verlichting moet komen van een lange termijnaanpak, waar momenteel ook aan wordt gewerkt. 

Het neemt niet weg dat de nu overeengekomen acties naar verwachting een bijdrage leveren. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het bekostigen van enkele extreem dure casussen. Die hoeven niet langer door de consortia betaald te worden uit de bestaande budgetten. Zo komt er voor hen en de daarbij aangesloten aanbieders geld vrij om andere en vooral meer cliënten te helpen.

Dat is nodig, want de wachtlijsten (het aantal wachtenden op hulp) en wachttijden (de tijd dat zij moeten wachten) groeien. Deels is dit een landelijk probleem, maar eerlijk is eerlijk: de groei is hier forser dan in andere regio’s. En dat komt weer omdat we in ‘ZKIJ’ te maken hebben met een nieuwe werkwijze. Zowel het werken met consortia en een andere wijze van financiering blijken voor alle betrokkenen, waaronder gemeenten en aanbieders, een verandering die ingrijpender is dan vooraf gedacht.

Elastiek

Terwijl gemeenten in overleg met consortia noodmaatregelen ontwikkelen, mag de aandacht voor de lange termijn niet verslappen. “Anders blijven we noodverbanden aanleggen”, waarschuwt Cheryl Cordery, regionaal projectleider Aanpak Wachttijden. Samen met medeprojectleider Noortje Eijking van consortium Sparq leidt ze een team van experts uit kinderopvang, onderwijs, (jeugd)zorg en gemeenten. Zij brengen de oorzaken van de hoge instroom, moeizame doorstroom en trage uitstroom in de jeugdhulp in kaart en kijken waar de kansen liggen voor innovatie en verbetering. Daarbij is er aandacht voor specifieke problemen. 

Eijking: “De hoge prestatiedruk onder jongeren in deze regio is bijvoorbeeld een belangrijke factor die leidt tot een grotere instroom in de jeugdhulp, terwijl we met preventie dit soort problemen kunnen voorkomen en de druk op de jeugdhulp verminderen. De roep om meer geld en meer mensen klinkt misschien logisch, maar dat lost de oorzaak van het probleem niet op. Het budget is niet van elastiek en er zijn in de nabije toekomst door de vergrijzing simpelweg te weinig professionals beschikbaar. Het moet dus anders”.

Concrete maatregelen

Hoe dan? Het team zoekt het in praktische verbeteringen die in de praktijk worden getest. “We moeten af van grote systeemwijzigingen”, vindt Cordery. “In plaats daarvan gaan we focussen op samen leren, verbeteren en innoveren op de plaatsen waar de hulp wordt geboden of problemen kunnen worden voorkomen. Met specifieke inzet op het versterken van veerkracht van de jongeren en het systeem eromheen.” De regio’s worden hierbij ondersteund door het landelijke Team Aanpak Wachttijden van het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd.

Daarbij kan worden gedacht aan groepsbehandelingen (efficiënt en met een specifieke meerwaarde dankzij het lotgenotencontact), jeugdhulp in de school, gebruik van eHealth om leefstijl te verbeteren, vermindering van administratieve rompslomp (meer werken zonder beschikkingen en minder tijdschrijven), first time right (vraag en aanbod goed aansluiten, zodat ouders en kinderen hun verhaal maar één keer hoeven te doen) en meer aandacht voor preventie en het ondersteunen van ‘het gewone leven’.

Foto: Noortje Eijking (links) en Cheryl Corderey.